آکواپونیک چیست ؟
این روش تجمیع آبزی پروری و کشت هیدروپونیک در یک سیستم می باشد . حاصل ترکیب دو کلمه آکواکالچر (پرورش ماهی ) و هیدروپونیک
دریک واحد اکواپونیک آب از مخزن ماهی به سمت فیلترها و بستر کشت گیاهان حرکت نموده و سپس مجدد به حوضچه پرورش ماهی باز می گردد . درفیلتراسیون، پسماندهای حوضچه پرورش ماهی از آب جدا می شوند .
اولین قدم در فیلتراسیون عبور آب از یک فیلتر مکانیکی است که ذرات و املاح جامد را از آب در حال گردش جدا کرده و سپس آب وارد فیلتر بیولوژیک شده که در ان آمونیاک محلول در آب توسط باکتریهای مفید به نیترات تبدیل می شوند که قابل جذب برای گیاهان است
آمونیاک محلول در آب یک ماده سمی است که برای آبزیان خطر آفرین است بنابراین باکتریها این چرخه را می توانند ایجاد کنند (چرخه نیتروژن یا ازت) ، این چرخه تبدیل آمونیاک به نیترات را نیتروفیکاسیون می نامند .
پس تا اینجا مطلب مشخص شد که آب دارای مواد غذایی و نیترات ، به سمت بستر کشت گیاهان حرکت کرده و پس از جذب مواد غذایی تویط گیاهان مجدد به حوضچه پرورش ماهی باز میگردد.
ناگفته نماند این چرخه را به روش دیگری هم میتوان اجرا نمود . در این روش پسماند های جامد و محلول حوضچه پرورش را میتوانیم ابتدا توسط یک مصرف کننده دوم مانند حلزونها ، گربه ماهی ها ، شاه میگوها ، دافنی و … مورد مصرف قرار داده و سپس وارد بیوفیلتر شده و تبدیل آمونیاک به نیترات توسط باکتریها انجام پذیرد
- تاریخچه آکواپونیک :
آزتک ها که در بخش بزرگی از آمریکای مرکزی زندگی می کردند اولین پایه گذاران سیستم آکواپونیک بودند آنها با ایجاد شبکه ای از کانال های آب و ایجاد جزایری درمیان آن و کشت محصولات بر روی این جزایر و آبیاری آنها بوسیله دریاچه ها اولین روش آکواپونیک را ایجاد کردند .
نوآوری از سال ۱۹۸۰ میلادی ، فناوری آکواپونیک رابه یک سیستم پایدار در تولید غذا تبدیل نمود .در اواخر دهه ۸۰ میلادی آقای مارک مورتی دانشجوی دکترای دانشگاه کارولینای شمالی به اتفاق یک پروفسور بنام ساندرز نخستین سیستم آکواپونیک را ایداع و نام این سیستم را aqua-vega culture نهادند .
پس از آن تحقیقات زیادی درکشورهای مختلف بر روی گونه های متنوع ماهی و گیاهان قابل کشت انجام شد و تماما به موفقیت موثر ختم شده است .
این موفقیت ها منجر به گسترش و توسعه این طرح در اکثر کشورها گشته بطوریکه در سال ۲۰۱۱ میلادی بیش از ۱۰ هزار مرکز اکواپونیک بصورت تجاری و غیرتجاری در کشورهای آمریکا و استرالیا اجرا و بیش از ۱۰۰۰ مدرسه و ۱۲دانشگاه در حال آموزش دادن این سیستم به هنرجویان و علاقمندان می باشند .و همچنین یک موسسه تحقیقاتی در آمریکا سال۱۹۹۷ اولین نشریه آکواپونیک را به چاپ رساندند
- مزایا آکواپونیک :
- تولید مواد غذایی دائمی و طبیعی (ارگانیک)
- چند محصول را میتوان بطور همزمان تولید نمود
- افزایش میزان کارآمدی از آب
- عدم نیاز به خاک
- بدون نیاز به کود و یا آفت کش های شیمیایی(منجربه تولید یک محصول سالم می شود)
- مدیریت مواد آلی و تولید منجر به کاهش ضایعات
- سطح بالاتری از امنیت زیستی
- کشت بر روی زمینهای غیرقابل زراعت مانند بیابان ،شوره زار و …
- عدم خورجی پساب حاصل از پرورش آبزیان و کاهش آلودگی محیط زیست
- افزایش بهره وری در تولید (بطور مثال در شرایط معمول پرورش ماهی به ازای هر مترمکعب ۴ تا ۱۰ کیوگرم ماهی درسال می توانید تولید کنید اما درسیستم آکواپونیک در هر مترمکعب آب ۷۰ تا ۱۸۰ کیلوگرم ماهی و ۴۰ تا ۸۰ کیلوگرم سبزیجات سالانه تولید نمایید)
- افزایش اشتغالزایی
- صرفه جویی در مصرف آب
- استفاده حداکثری از فضا و مکان
- عدم وجود علف هرز
- کنترل ph
- در کنار مزایای بی شمار آکواپونیک ، این طرح دارای معایبی هم می باشد که عبارتست از :
۱- نیاز به دانش و تجربه کافی و بالادر زمینه کشت و پرورش ماهی
۲- خطرات آب و برق
۳- هزینه ابتدایی بالا
۴- بازگشت سرمایه طولانی مدت
۵- آفات و بیماریها میتواند به سرعت گسترش یابند
۶- مخازن سنگین
۷- دشواری در گرم کردن آب در زمستان
۸- افزایش میزان رطوبت
- انواع آکواپونیک :
- آکواپونیک خانگی ( مقیاس کوچک )
این روش دارای یک مخزن پرورش ماهی به ظرفیت ۱۰۰۰ لیتر آب و سطح بستر کشت گیاهان به مساحت ۳ تا ۴مترمربع می باشد .این روش در بسیاری از نقاط دنیا مورد استفاده قرار می گیرد
- آکواپونیک تجاری ونیمه تجاری
دراین روش مساحت زیر کشت سیستم بیش از ۵۰۰ مترمربع بوده وسیستم مجهز به گلخانه جهت تولید محصولات می باشد
- فرایندهای آکواپونیک
چرخه ازت :
مهمترین عمل بیولوژیک در آکواپونیک فرایند نیتروفوکاسیون (nitrification) است . ازت یکی از عناصر اصلی در ساختار بدن حیوانات است و دراثر کاهش یا افزایش آن فرایند رشد دچار اختلال و مشکل می شود .
ازت در اسیدهای آمینه ،پروتئین ،آنزیم ها و زنجیره های انتقال انرژی نقش بسزایی دارد .همچنین نیتروزن مهمترین عنصر در ساختار گیاهان است .نیتروزن بصورت گاز ۷۸ درصد در جو وجود دارد اما این میزان غیرقابل جذب توسط گیاهان است و بصورت مولکول ازت n2 می باشد.
بنابراین باید آن را تبدیل به فرایند قابل جذب نماییم . دراین فرایند در طبیعت ، ازت بوسیله باکتریها با هیدروژن یا اکسیژن ترکیب گشته و ترکیب شیمیایی جدید به فرم آمونیاکNH3 غیرقابل جذب و آمونیوم NH4 و نیترات NO3 که توسط گیاهان به راحتی قابل جذب است ایجاد می شود .
- اجزای سیستم آکواپونیک
جهت اجرا یک سیستم آکواپونیک شما به طور کلی به تجهیزات زیر نیاز (اصلی ) :
۱- مخزن ماهی (حوضچه پرورش) ۲- تاسیسات آبیاری ۳- پمپ آب و هوا ۴- فیلتراسیون ۵- سیستم روشنایی ۶- محفظه رشد گیاه(بسترکشت) ۷- سیستم تنظیم دما ۸- ماهی و نشاء گیاه
در حال بارگذاری مطلب
